Serce Chrystusa

«Sacré-Cœur » jest objawieniem miłości Boga dla ludzkości. To bogate w znaczenie wyrażenie, które odsyła do Serca Jezusa, oznacza Osobę Syna Bożego, który stał się człowiekiem: to znaczy, że w ludzkim sercu Jezusa płonie nieskończona miłość Boga do ludzi.
W ten sposób Serce Chrystusa jest epifanią miłością Boga. Poprzez swoje Wcielenie, które zarysowuje się już na Krzyżu, Jezus objawia miłość do Ojca poprzez swoje ludzkie życie.

«Albowiem On, Syn Boży, przez wcielenie swoje zjednoczył się jakoś z każdym człowiekiem. Ludzkimi rękoma pracował, ludzkim myślał umysłem, ludzką działał wolą, ludzkim sercem kochał, urodzony z Maryi Dziewicy, stał się prawdziwie jednym z nas, we wszystkim do nas podobny oprócz grzechu» (Sobór Watykański II, Gaudium et Spes p. 22)

Wyrażenie « serce » zostało zapożyczone ze Starego i Nowego Testamentu, aby wyrazić głębokie życie człowieka, razem z jego inteligencją, wolą i uczuciowością, czułym punktem jego jestestwa, skoro jest w kontakcie z Bogiem.

« Umieszczę swe prawo w głębi ich jestestwa i wypiszę na ich sercu. Będę im Bogiem, oni zaś będą Mi narodem. Ponieważ odpuszczę im występki, a o grzechach ich nie będę już wspominał » (Jeremiasz 31, 33-34).

Wyrażenie « serce » jest także używane przez świętego Pawła, aby wyrazić bezkresną głębię tajemnicy Chrystusa, dlatego że Jego człowieczeństwo, które należy do Syna Bożego, doprowadzone do perfekcji, jest przedstawieniem bogactwa Jego boskości.
Duchowość Serca Chrystusa jest bardzo dawna... Zanurza swe korzenie w samej Ewangelii, która nam mówi o Sercu Jezusa, otwartym na Krzyżu włócznią żołnierza, skąd wypłynęła woda i krew, «źródła wody żywej » :
« Przyszli więc żołnierze i połamali golenie tak pierwszemu, jak i drugiemu, którzy z Nim byli ukrzyżowani. Lecz gdy podeszli do Jezusa i zobaczyli, że już umarł, nie łamali Mu goleni, tylko jeden z żołnierzy włócznią przebił Mu bok i natychmiast wypłynęła krew i woda »
(Jan 19, 32-34).

« W ostatnim zaś, najbardziej uroczystym dniu święta, Jezus stojąc zawołał donośnym głosem: «Jeśli ktoś jest spragniony, a wierzy we Mnie - niech przyjdzie do Mnie i pije! Jak rzekło Pismo: Strumienie wody żywej popłyną z jego wnętrza»
(Jan 7, 37-38)

Ojcowie pierwszych wieków, zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie, widzieli Kościół cały wypływający z boku Chrystusa (woda będąca symbolem Ducha Świętego i Chrztu, krew, symbolem Eucharystii).

« Napij się przy Chrystusie, gdyż jest skałą, skąd płynie woda;
Napij się przy Chrystusie, gdyż jest źródłem życia;
Napij się przy Chrystusie, gdyż jest potokiem, którego strumień cieszy miasto Boga;
Napij się przy Chrystusie, gdyż jest On Pokojem;
Napij się przy Chrystusie, gdyż potoki wody żywej wypływają z Jego wnętrza! »
(Św. Amroży)

Na tympanie Bazyliki, nastawa głównego ołtarza w prezbiterium czy płaskorzeźba ołtarza kaplicy św. Marii Małgorzaty, to scena przebitego boku Chrystusa, który jest tak często przedstawiany w Bazylice, dlatego iż najpierw na Krzyżu Jezus chciał pokazać nam swoje Serce, otwarte czynną miłość dla każdego z nas. Równocześnie przedstawiane jest pojawienie się zmartwychwstałego Chrystusa rozpoznanego przez apostoła Tomasza, pokazującego mu swoje otwarte serce i zapraszającego nas, przez jego osobę, do uwierzenia w zwycięstwo miłości nad grzechem i nad śmiercią:

«A po ośmiu dniach, kiedy uczniowie Jego byli znowu wewnątrz [domu] i Tomasz z nimi, Jezus przyszedł mimo drzwi zamkniętych, stanął pośrodku i rzekł: «Pokój wam!» Następnie rzekł do Tomasza: «Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż [ją] do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym!» Tomasz Mu odpowiedział: «Pan mój i Bóg mój!» Powiedział mu Jezus: «Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli»
(Jan 20, 26-29)

W ciągu wieków Duch Święty wzbudzał w Kościele świętych i święte, którzy pogłębiali i rozwijali tę duchowość Najświętszego Serca: większość jest przedstawiona w Bazylice (posągi, mozaiki i witraże), tacy jak święta Gertruda, święty Jan Eudes, święta Maria Małgorzata, święta Teresa od Dzieciątka Jezus, błogosławiony Charles de Foucauld...
Kult Najświętszego Serca przypomina zatem, że Ewangelia i religia chrześcijańska jest religią miłości, otwartą na wszystkich ludzi:
« Usiłuję ci pokazać... że nasza religia jest pełnym miłosierdziem, pełnym braterstwem, że jej znakiem jest Serce... » (List błogosławionego Charlesa de Foucauld do Ojca Huvelin 15 lipca 1904)
« Najświętsze Serce... Le Sacré-Cœur… rozciągając ramiona, aby objąć, uścisnąć, wezwać wszystkich ludzi i oddać się za wszystkich, ofiarowując im swoje serce... » ( Błogosławiony Charles de Foucauld, opis rysunku Najświętszego Serca w jego ermitażu w Béni-Abbès).
Duchowość Najświętszego Serca, szczególnie w Szkole francuskiej z XVII wieku (Bérulle, święty Jan Eudes), ma na celu rozwój życia pogłębionego, wewnętrznego: zamieszkać w Sercu Chrystusa i uczynić nasze serce mieszkaniem Boga, Ojca, Syna i Ducha Świętego:
« Jeśli Mnie kto miłuje, będzie zachowywał moją naukę, a Ojciec mój umiłuje go, i przyjdziemy do niego, i będziemy u niego przebywać »
(Jan 14, 23)

«Wytrwajcie we Mnie, a Ja [będę trwał] w was. Podobnie jak latorośl nie może przynosić owocu sama z siebie - jeśli nie trwa w winnym krzewie - tak samo i wy, jeżeli we Mnie trwać nie będziecie»
(Jan 15, 4)

« Jeśli będziecie zachowywać moje przykazania, będziecie trwać w miłości mojej, tak jak Ja zachowałem przykazania Ojca mego i trwam w Jego miłości. 11 To wam powiedziałem, aby radość moja w was była i aby radość wasza była pełna »
(Jan 15, 10)

« Oto stoję u drzwi i kołaczę: jeśli kto posłyszy mój głos i drzwi otworzy, wejdę do niego i będę z nim wieczerzał, a on ze Mną »
(Apokalipsa 3, 20)

Modlitwa do Najświętszego Serca Jezusa otwiera nas na ufność i oddanie, w odpowiedzi na wezwanie Pana:

« Przyjdźcie do Mnie wszyscy, którzy utrudzeni i obciążeni jesteście, a Ja was pokrzepię. Weźcie moje jarzmo na siebie i uczcie się ode Mnie, bo jestem cichy i pokorny sercem, a znajdziecie ukojenie dla dusz waszych. Albowiem jarzmo moje jest słodkie, a moje brzemię lekkie»

(Mateusz 11, 28-30)

« Ah! Mój drogi mały Brat, odkąd dał mi zrozumienie także miłości Serca Jezusa, wyznaję ci, że wypędził z mojego serca wszystkie obawy. Pamiątka mych błędów uniża mnie, kieruje mnie, aby nigdy nie opierać się na swej sile, która jest tylko słabością, ale jeszcze bardziej to wspomnienie mówi mi o miłosierdziu i miłości »
(Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, List 127, do ojca Bellière)

Kult ten przyciąga nas do przystosowania naszego bytu i naszego życia do wymiarów Serca Chrystusa, do współpracy z Jego dziełem zbawienia poprzez wewnętrzną przemianę, modlitwę, ofiarę z siebie i wynagrodzenie za grzeszników:
« To dążenie niech was ożywia; ono też było w Chrystusie Jezusie. On, istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stawszy się podobnym do ludzi. A w zewnętrznym przejawie, uznany za człowieka, uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci - i to śmierci krzyżowej. Dlatego też Bóg Go nad wszystko wywyższył i darował Mu imię ponad wszelkie imię, aby na imię Jezusa zgięło się każde kolano istot niebieskich i ziemskich i podziemnych. I aby wszelki język wyznał,
że Jezus Chrystus jest PANEM - ku chwale Boga Ojca »
(List do Filipian 2, 5-11)

Jest to sens słynnego objawienia Najświętszego Serca świętej Marii Małgorzacie w Paray-le-Monial w 1673, które kładzie akcent na miłość tego Serca do ludzi i konieczność odpowiedzenia na nią, aby naprawić odrzucenie, jakie jest Mu przeciwstawione: „Oto Serce, które tak umiłowało ludzi i które było tak mało umiłowane ».
23 sierpnia 1856 papież Pius IX, na prośbę biskupów francuskich, rozszerzył święto Najświętszego Serca na cały Kościół katolicki. Wpisał je zatem do powszechnego kalendarza liturgicznego i pobłogosławił projekt wzniesienia Bazyliki Sacré-Cœur na Montmartre.
11 czerwca 1899, papież Leon XIII poświęcił rodzaj ludzki Najświętszemu Sercu Jezusa. W ten sposób pobożność do Najświętszego Serca stała się popularna szczególnie w XIX wieku. Poeci Verlaine i Claudel śpiewali o nim. Jego symboliczna reprezentacja, mimo swych braków artystycznych, obiegła świat. Chrześcijanie zaniepokojeni sprawiedliwością społeczną znaleźli w nim nawet zasadę swych działań.
W 1956 encyklika papieża Piusa XII na temat Kultu i pobożności do Najświętszego Serca Jezusa
« Haurietis aquas in gaudio » (« Zaczerpniecie z radością wody ze źródeł Zbawiciela » – cf. Iz 12) rozjaśnia teologię Najświętszego Serca, symbolu miłości bożej.
Bliższy nam, w 1995, błogosławiony papież Jan Paweł II ustanowił Uroczystość Najświętszego Serca jako światowy Dzień modlitwy o uświęcenie księży.

« Oto Pan Bóg przychodzi z mocą i ramię Jego dzierży władzę... Podobnie jak pasterz pasie On swą trzodę, gromadzi [ją] swoim ramieniem, jagnięta nosi na swej piersi, owce karmiące prowadzi łagodnie »
(Izajasz 40,10-11)

« I dam wam pasterzy według mego serca... » (Jérémie 3, 15)

W sierpniu 2011, podczas Światowych Dni Młodzieży w Madrycie, papież Benedykt XVI zapragnął poświęcić młodych świata całego Najświętszemu Sercu Jezusa.

« Jezu, cichy i pokornego Serca, uczyń serca nasze według serca Twego! »
(Litania do Najświętszego Serca Jezusa)